??????? ?????? ?? Paul van Walree ??????????? ?????????. ??????????????? ?????.
???????? ??????: http://www.vanwalree.com/optics/spherical.html
?????: © Paul van Walree (http://www.vanwalree.com/optics.html)
???????: ????? ??? (costo.kim@gmail.com)
??????????? ??????????????? ?????????? ??????????????? ? ?????????????? ???? ?? ???????????? ?????????????. ????? ????? ???????????? ?????? ? ????????????, ?? ??????????? ????? ????? ?? ???????? ??? ???????????? ??????? ???????????. ???. 1 ???????????? ??????? ??????????? ????????? (????? SA spherical aberration) ??? ????????? ????????????? ??????????? ?????. ???????? ????, ?????????? ?????? ????? ?????? ?????????? ???, ???????????? ? ??????? c. ???????? ????, ?????????? ?????? ??????? ???? ?????, ???????????? ? ??????? ?, ????? ? ?????. ????? ???????, ????? ?????? ??????? ?? ??????????????? ???? ?????. ? ??????, ????? ??????? ???? ???????????? ????? ?????? (a ????? c ??? ?? ???. 1) ??????? ? ???????????????? SA. ? ????????, ? ??????, ????? ??????? ???? ???????????? ?????? ?????? (a ?????? c), ???????, ??? ????? ???????? ?? ????????????????? SA.
??????????? ?????, ??????????????? ?????? ? SA ?????? ????? ?????, ?????????? ??????? ?????. ?????? SA ?? ??????????? ? ????? ??????????? ? ????????? ????????? ? ???????? ??????? [1]. ??????????? ????????? ????????? ?? ???? ? ??? ??????, ??? ?????????? ?????????? a-b-c ?? ??????? ?? ???? ??????? ?????.
??????? 1. ??????????? ???????????????? ??????????? ?????????. ???? ????? ????? ????? ???????? ???????? ??????????, ??? ?????.
?? ???. 1 ????? ??????? ?????, ??? ????? ? SA ?? ????? ?????? ????? ??????. ? ????? ??????? ?????? ????? ?? ?????? (????? ?????????? ?????? sensor ????. ?????.) ????? ???????????? ?????? ?????????? ?????????? ????????, ?????? ?????????????? ??????????? ?????. ??????, ???? ????????????? "??????" ????? [2], ??????? ????????????? ?????? ?????????? ??????????? ???????? ??????? b. ??? ???????????? ???????, ??? ???????? ???????? ??????? ????? ?????????? ??????????.
???? ????? ? ?????? ????????? ?????????, ????? ????????? ?????????? ???????. ??? ???????? ????????? ??????? ???? ??????????? ? ????? ?????????? ?????? ????????? ? ??????? c (?? ???. 1). ?? ????? ????????? ????????? ????? ?????????? ?????? ????? ????????? ? ??????? ? ? ??? ????? ????? ????????? ????? ?????? ? ?????, ??? ??? ??????? ?????? ?????????? ????? ??????, ??? ??? ???????? ?????????. ????? ???????? ????????? ???????????, ??? ???????? ????????? ?????? ?????? ????????????? ????? ? ??????? ?. ??? ???????? ???? ?????????? ????????? ?????? ????????, ??? ??? ??????????? ??????????????? ?????? ?????????? ?? ??????????? ? ????????? ???????? ??????????. ?????? ?? ????????????? ???????? ???????????? ?? ????????? ???????? ????????? ? ????????? ??????????? ?????? ??????????, ??? ????????? ?????? ??????????? ? ????????? b, ?, ????????? ?????? ?? ????????? ?????????, ?? ?? ????????, ??? ?????????? ???????? ????????? ?????????? ??????, ?????????????? ????????? ??????????? ?????????? ???????? ???????????. ??????????, ??? ? ??????????? ??????????? ??????? ????????? ????????? ????????? ??????? ????? ??????? ???? ? ?????? ?????????? ??????? ? ??????? b (?? ???? ?????????? ???? ????. ?????.), ?????? ?????????? ??????? ?????? ???????? ??????????. ???????????? SLR ????? ??????????????? ?????????? ????????? ??????? ???????, ????? ??????????????? ?? ??????? ?????????. ?????????????? ???????? ??????????? ?????? ?????? ????????? Goldberg [3]. Zeiss ???????? ??????? ?????????? ??? ???????????? ????? ???????????? ??????????? ????? Zeiss Ikon, ?? ????????? ? ??????? ?????????? ???????????, ??? ?????????? ??????? ???????? ?????? focus shift ???? ???????????? ????? ??????? [4]. ????????, ? ??????????? ???????? SA ??????? ?????????, ??? ????? ??????? ?????? ? ????????: ????????? ?????? ???????? ?????? ?????? (bàc) ? ??????????? ?????????? ??? ???????????? ?????? ? ???????? ??????? 100 ?? ????? Erwin Puts ? ????? ?????? ?? ???????????? Noctilux-M 1.0/50 [5].
?????????? ???????????. ???????? ???????? ?????? ????????, ??? ? ???????? ????? ???????? ?? ????? ????????, ????? ????? ?????? ???????? ???????? ?? ???????? ?????????. ??? ???????? ?????? ???????? ???????, ????????????? ????????? ???????/??????. ??? ?????? ?? «????? ????????» ?????????, ????? ????? ????? ????????? ??????????? ????????? ???????? (???????? ???????). ???????????? ????? ???????? ??????????? ??????????? SLR ?????? ?? ????????? ?????????: ??? ???????, ??-?? ?????????? DOF ? ?????????? ???????????, ????? ??????????????? ?????????? ??????? ???????. ?????????? ?????????? ?????? ????????????? ???????? ??????? f/2-f/2.8 ? ?????????????????? ?????????????? ??????? (Minolta, Beatty).
??????? SA ?? ????? ???????????, ??????????? ? ??????, ????? ???? ?????????? ?? ????????? ? ??????? ?????????????? ?????????, ?????? ??? ?????? ???????????, ????????. ????????, SA ????? ??????? ???????? ??????? ?? ???????? ???????????, ???????????? ??? ?????? (??????? ?????????? bokeh ????. ?????.). ??????????? ? ???. 1 , ????????, ??? ????????????? ????????????? ????? ?????? ?????? ?????????? ??????????? ??? ??????? SA. ? ??????? c ?????? ?????????? ??????????????? ????? ????? ? ????????? ??????? ??????, ????? ??? ? ??????? a ?????? ?????????? ??????????? ????? ???????? ?????? ?????? ????????????? ??????. ????? ?????????? ????????????? ????? ????? ???? ???????????? (manifest) ??? ????????????????? ?????? ??????????. ??? ??????, ???. 2 ?????????? ??????????? ????? ?????? (??.???. 7 ? ?????? ??????????? ????. ?????.), ???????????????? ? ???????? 1:1 ? ?????????????? ????????? 85/1.4 ? ?????-????. ????? ?????? ??????????? ? ????????? ?? 5 ?? ?????? ????????? «??????????» ??????, ???? ????? ?????????? ????? ????????? ??????, ???????? ?????? ??????????, ????????????? ?????????-????????? ??????????? (???? ??? ????. ?????.). ? ????????? ?????????? ?? 5 ?? ????? ????????? ?????????? ?????? (?? ????, ????? ? ?????), ???????? ????? ??????? ????????? ? ????? ?????? ????, ??????????? ?????? ???????. ???????? ??? ????? ???????? ?? ?????????????????? SA ?? ????? ????????, ?.?. ???????? ????? ???? ? ????????????????? ??????? ?? ???. 1.
??????? 2. ????????? ????????? ???????? ??????????? ????? ? ?????? ??????. (85/1.4@f/1.4)
?????????? ???????????.? ??????????? ?????? ???????, ????????????? ????? ?????????? ?????? («???????? bokeh») ??????????? «???????», ?, ????????????? ?????? ????????? ??????????? («?????? bokeh») - «?????????» ??????? ? «???????» - ??. ???. 3 ????. ?? ??????? ???????, ??? ? ??????????? ?????????? ???????? ???????? (?.?.?????????? ???????? ? ???????? SA) ????? ?????? ??????? ?? ???????? ???????????, ?.?. ?? ????????? ??????????? ????????? ?????????? ?? ????????????? ????????? ????????? ? ??????? ?????????? (??? ??????? ??? ??????? ?????-??????). ??????????????,. ?? ?????? ????????? «????????» ? «??????» bokeh ????? ???????? ?? ???????????? ?? ???. 2 ?? ???? ????? ????????? ????. ????? bokeh ????? ???????? ? ?????????? ????????? ??-?? «?????????» ??????? ?????.
?????? ???????? ???????????? ???????????? ?????? ???? ????????? ?? ??????????? ??????????. ???. 3 ?????????? ????? ?????? ?????? (??. ???. 4 ? ?????? ??????????? ????. ?????.) ???????????????? ??? ?? ?????????? 85/1.4, ??? ????????????? ??? ??????????? ??????? ?? ???. 2 . ????????? ???? ???? ?????????????? 85 ?? , ??? ???? ??????? ??????????? ?????????????? 1:1. ?????? ? ??????????? ???????????? ? ??????????? ? 1 ?? ?? 4 ?? ?????? ?? 4 ?? ????? ?????????? ?????????? ??????. ???????? ?????? ????????? ???????? ????????? ??????????? ??? ????????????? ????????? ????????? ? ??????. ??????, ??????? ???????? ????? ??????? ??????????, ??? ?????, ? ??????????? ? ????? ????????? ????????????? ??? ???????? ??????????? ???????.
??????? 3. ????????? ??????? ?????????? ??? ????????? ?????????? ????????? ??????, ?????????? ? ??????????? ?? ????????? ?????????? ?????? (0) ??????? b ?? ???.1: ?? 4 ?? ?????? (-4) ????????? ?????? (0) ?? 4 ?? ????? (+4) ?????????? ?????????? ?????? (0).
?????????? ???????????. ?? ???.2 ??????? -1..-4 ????????????? ??????? c , ? ??????? +1..+4 ??????? a ?? ???.1. ?????????? ?????, ??? ???? ??? ???????????? ??-???????, ?????? ?? ??????? ???.1.
? ??????????? ??????? SA ???????????? ?? ??????? ???????? ??????????? ?????????? ????????? ????????, ? ??????? ? ????? ???????? ??????????? ?????????? ??????????????????? ????????. ????? ??????? ??????? ???????, ??????????? ??????????? ?????????????? ??????????? (longitudinal chromatic aberration LCA ?????????? ???????? ????? ?????? ????? ????? ? ?????????? ??????????? ????. ?????.). ?? ????? ????, ???? ?????? ???????? ?? ?????? ?????, ??????????? ? ?????????? ????????????? ????????? ???????????? ??????????, ??????? ??????????? ????? ???????????. ????? ? ?????? ? ???????? SA ??????? ?? ????? ????? ?????. ? ????? ??????? ?????????? SA ? LCA ???????? ???????????????? (spherochromatism). ?????????? ??????? ??????????????????? ???. 3 ???????????????, ??? ?????? ???????? ?? ?????????? ??? ????????????? ??? ??????????. ??????????? ?????????? ?????????????? ??? ????????????? ?? ??? ????? ?????????????, ? ?? ???????? 1:1. ?? ??????? ?????????? ??????????? ????? ????????? ???????? ????, ??? ??????????? ?????-??????. ??? ?? ?????, ???? ??? ????????????? ????????? ? ?????????? ??? ???? ????????, ?????????? SA ? LCA ????? ?????????? ? ???????? ?????????? ? ????????? ?? ????????? bokeh.
???????, ??????????? ?? ???. 1 ??????? ?????????????. ???????? ?????????? SA ? ??????????????? ?????????? ?????? ????????. ????????? ????????? ???? ?????????????? ?????????????? ?????????? ????????? ? ???????????????? ?????????? SA, ?????????????? ?????? ? ??????? ???????? ???????????, ????????????? ???? ?????? ?????, ? ????????????? ???????????? ????????? [6]. ????? ????, ? ?????????? ????? ?????????????? ????????? ???????? (floating element) ??? ??????????? SA ? ??????? ????????? ??????? ??????????. ??? ?????? ????????? ? ?????????? SA ?????? ??????????? ???????? ???????? ???????? ??????????? ???????? ????????????????. ??????? ?????? ?????????? ??? ?????????????? ????? ??? ?? ???. 1 ??????????? ??????????????? ???? ?????????? ?????????. ??? ??????????? ????? ???? ?????? ??? ?????????? SA ? ??????? ??????????, ?? ? ????? ?????? ???????? ????????? ?????? ????????? ?????? ?? ???? ??????? ??? ???????? ? ????????? ????????? ???????????.
??? ????????????, ?????? ???????? ?? SA, ??????? ????? ?????? ???????????? ?? ? ????? ??????????. ???????? ??????? Zeiss Softar ????? ?????-????? ?? ????? ? ????????? ??????? ??????????? ??? ???????? ? ??????????? ??????? SA. ??? ??????? ????????? ? ?????????? ?????????? ?? ?????? ??????? ?????? ? ????????????????? ???????? ???????????.
?????????? ???????????. ??????? ???????? ????? ???????? ????????????? SA ? ?????????? ??????????. ??????? ???????????? ???????, ??????, ?? ??????: ????? ???????? ?????? ????????? ????.
© Paul van Walree
References
[1] Warren J. Smith, Modern optical engineering, 3rd ed., McGraw-Hill, 2000.
[2] A.E. Conrady, Applied optics and optical design, part one, Dover Publications, 1985.
[3] Norman Goldberg, Camera technology - the dark side of the lens, Academic Press, 1992.
[4] http://www.zeissikon.com/lenses.htm
[5] http://www.imx.nl/photosite/leica/mseries/testm/M10-50.html
[6] J. Mukai, Y. Matsui, and I. Harumoto, Effects of aspheric surfaces on optical performance and their application to lenses for 35mm Cinematography, J. SMPTE 88, 1979.